افزایش ناگهانی قیمت بلیت هواپیما نهتنها مسافران، بلکه خود شرکتهای هواپیمایی را نیز با کاهش شدید تقاضا و پیامدهای اثر فوارهای بازار مواجه کرده است.
به گزارش چمدان خبر به نقل از اطلاعات آنلاین؛ افزایش ۲۰ تا ۳۵ درصدی قیمت بلیت هواپیما طی هفته گذشته، صنعت هوانوردی کشور را با تکانهای کمسابقه روبهرو کرده و افت ۱۹ درصدی مسافران داخلی و ۱۶ درصدی مسافران خارجی را رقم زده است؛ افتی که حتی مدیران شرکتهای هواپیمایی نیز انتظار آن را نداشتند.
حمیدرضا صانعی، معاون هوانوردی و امور بینالملل سازمان هواپیمایی کشوری این افزایش قیمت را تأیید و عنوان کرد: مجوز این تغییر با تأیید نهادهای ذیربط صادر شده است. او توضیح داد که جابهجایی منبع تأمین ارز شرکتهای هواپیمایی به تالار دوم مرکز مبادله، حدود ۴۰ هزار تومان افزایش نرخ ارز مورد نیاز این شرکتها را به همراه داشته و همین عامل نقش مهمی در رشد اخیر قیمتها ایفا کرده است.
صانعی همچنین با اشاره به قوانین و مصوبات موجود اعلام کرد: برخی محدودیتهای حقوقی و اداری، فرآیند کنترل مستقیم قیمت بلیت را برای سازمان دشوار کرده اما براساس مصوبه شورای هماهنگی سران قوا، نرخ بلیت هواپیما همچنان در زمره خدماتی قرار دارد که برای افزایش قیمت نیازمند تأیید نهادهای مسئول است.
در این میان کارشناسان اقتصادی نسبت به بروز اثر فوارهای هشدار میدهند؛ پدیدهای که در آن قیمتها ابتدا با سرعت بالا صعود میکند اما در ادامه به دلیل کاهش شدید تقاضا با سقوطی تند روبهرو میشود و بازار را به نقطهای شکننده میرساند. این وضعیت شباهتهایی با ترکیدن حبابهای قیمتی در بازارهای مالی دارد و میتواند خسارتهای قابل توجهی به اقتصاد حملونقل هوایی وارد کند.
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی نیز با تأیید کاهش چشمگیر مسافران گفت: در ششماهه نخست امسال به دلیل شرایط اقتصادی و مسائل امنیتی، تقاضای سفرهای هوایی در مسیرهای داخلی بیش از ۱۹ درصد و در مسیرهای خارجی حدود ۱۶ درصد افت کرده است. او افزود بسیاری از پروازها با صندلیهای خالی انجام میشود و همین موضوع شرکتها را ناگزیر کرده است بلیت را با مبالغی کمتر از سقف مصوب عرضه کنند.
سامانی توضیح داد: حدود ۷۰ درصد قیمت تمامشده هر ساعت صندلی هوایی وابسته به ارز است؛ از خرید هواپیما و موتور گرفته تا تهیه قطعات، شبیهساز و تجهیزات ناوبری. او گفت که افزایش نرخ ارز و دشواریهای ناشی از فعال شدن مکانیسم ماشه و تشدید تحریمها، هزینه تأمین قطعات و موتور را بهشدت افزایش داده و در برخی موارد شرکتها را در برابر ریسک ازدسترفتن پیشپرداختها قرار داده است.
وی افزود: نرخ سوخت بیش از ۲۴ برابر شده و عوارض ایمنی نیز بیش از سه برابر افزایش یافته است. همچنین شرکتهای دولتی هزینه خدمات فرودگاهی، ناوبری و پارکینگ را براساس نرخ دلار محاسبه میکنند و وزارت صنعت نیز از اوایل شهریورماه تأمین ارز مورد نیاز شرکتهای هواپیمایی را به تالار دوم مرکز مبادله منتقل کرده است.
با وجود این، سامانی تاکید کرد: براساس قانون برنامههای پنجم و ششم و همچنین رأی دیوان عدالت اداری، پروازهای داخلی از شمول نرخگذاری دولتی خارج شدهاند و اختیار تعیین قیمت به شرکتها واگذار شده است. او افزود با وجود آزادسازی قیمت، یارانه سوخت حذف شده و شرکتها دیگر از هیچ نوع حمایت مستقیم دولتی بهرهمند نیستند.
با این حال کارشناسان معتقدند که آزادسازی قیمتها بدون در نظر گرفتن کشش تقاضا و قدرت خرید مردم، شرکتهای هواپیمایی را در وضعیت دشوار فعلی قرار داده است. به اعتقاد آنان، واقعیسازی هزینهها تنها زمانی به سود صنعت هوانوردی تمام میشود که کیفیت ناوگان، ثبات اقتصادی، قدرت خرید مسافران و رقابتپذیری میان مدلهای مختلف حملونقل در محاسبات لحاظ شود.
کارشناسان بازار هشدار میدهند که ادامه روند فعلی میتواند کاهش شدیدتر مسافران و افزایش ظرفیت خالی پروازها را رقم بزند؛ وضعیتی که به تشدید اثر فوارهای میانجامد و سودآوری شرکتها را با تهدیدی جدی مواجه میکند. آنها به شرکتهای هواپیمایی توصیه میکنند با مدیریت هزینهها، افزایش بهرهوری و کاهش منطقی قیمت بلیت، زمینه را برای افزایش تقاضا و پرشدن صندلیهای خالی فراهم کنند؛ مسیری که میتواند پایداری بیشتری برای اقتصاد صنعت هوانوردی به همراه آورد.