توقیف مجسمه‌ای با قدمت ۲۰۰۰ سال و به ارزش مالی ۲۰ میلیارد تومان از سوی پلیس در حالی خبرساز شده است که برخی از کارشناسان اموال تاریخی و باستان‌شناسان اصالت تاریخی آن را رد کرده و این مجسمه را جعلی تشخیص داده‌اند. پرسش این است قدمت و اصالت اشیاء کشف‌شده از قاچاقچیان، چگونه تشخیص داده می‌شود؟
به گزارش چمدون سفر، تشخیص کارشناسان اموال تاریخی بر این است که بسیاری از اشیائی که با عنوان «باستانی» و «تاریخی»، قاچاق می‌شود و یا غیرقانونی به فروش می‌رسد، «جعلی» است.
یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور فقط در ۱۱ ماه سال ۱۴۰۲ حدود ۸۲ هزار اموال فرهنگی ـ تاریخی «تقلبی» را کشف کرده است.
سردار حسن مهری، فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور همچنین گزارش کرده است از مجموع اشیاء تاریخی کشف‌شده در سال ۱۴۰۱، حدود هشت هزار و ۴۰۷ مورد «اصل» و بیش از ۱۰ هزار و ۲۷۰ مورد «تقلبی» بوده است.
انتشار تصویر و خبر پلیس درباره کشف مجسمه ۲۰۰۰ ساله از قاچاقچیانی که قصد فروش آن را داشتند، نظر بسیاری از کارشناسان اموال تاریخی و باستان‌شناسان جلب کرده است. آنها احتمال می‌دهند یک شئ تقلبی دیگر به کلکسیون آثار جعلی قاچاقچیان اموال تاریخی اضافه شده است.
پرسش این است روال تشخیص اصالت‌سنجی آثاری که به این شکل کشف و ضبط می‌شوند، چگونه است؟
بررسی‌ها حاکی از این است که وقتی پلیس شی‌ئی را با احتمال تاریخی و باستانی شناسایی و کشف و توقیف می‌کند، نخست کارشناسی اولیه توسط کارشناسان استان انجام شده و سپس اطلاعات مربوطه همراه با تصاویر به اداره کل موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فرستاده می‌شود و در صورت نیاز به دیدن اشیاء، کارشناسان این اداره کل و در صورت نیاز بیشتر هیأت عالی کارشناسی هم از آثار توقیفی بازدید خواهند کرد و نظرات کارشناسی در هر مرحله ارایه خواهد شد.
چنانچه برای اصالت‌سنجی به آزمایش‌های دقیق‌تری نیاز باشد موضوع از طریق پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز پیگیری خواهد شد.
هرچند بررسی و مطالعه کارشناسان میراث فرهنگی روی این مجسمه توقیف‌شده ادامه دارد، اما نظر و تشخیص اولیه کارشناسان اموال تاریخی و باستان‌شناسان درباره مجسمه‌ای که قدمت آن از سوی پلیس حدود ۲۰۰۰ سال اعلام شده، بر این است که احتمالا مطابقت زمانی با دوره‌های تاریخی داده شده است. درباره این مجسمه سعی شده به سبک یک دوره تاریخی ساخته شود، ولی حتی از روی تصاویر منتشر شده، ظن اولیه بر این است که این شئ احتمالا اصالت نداشته باشد.
هرچند رئیس پلیس پیشگیری پایتخت گفته است که کارشناسان قدمت این مجسمه را ۲۰۰۰سال اعلام کردند و متهم به جرم خود مبنی بر خرید و فروش آثار باستانی اعتراف کرده و با اقدامات فنی پلیسی هویت خریدار مذکور شناسایی و دستگیری وی در دستور کار عوامل پلیس قرار گرفته، اما پس از سر و صدای زیادی که کشف و ضبط چنین مجسمه‌ای در فضای مجازی راه انداخته است، حامد وحدتی‌نسب، از جمله باستان‌شناسانی بود که در رد اصالت این مجسمه متنی را در فضای مجازی منتشر کرد و چنین نوشت: «بنا به نظر متخصصین این دوره، این یک اثر تقلبی فاخر است که برای جعل آن بسیار زمان صرف شده و مشکلات اصلی آن کپی‌برداری از پیکرک «ناپیراسوی» عیلامی (موزه لوور)، آرایش سر با ویژگی‌های دوران هلنی و تاج برگرفته از فرهنگ سومر که چندین هزاره با هم فاصله دارند و همچنین عدم تناسب در دست‌هاست.»
