چمدان خبر – قاآنی: هفته دفاع مقدس فرصتی است برای مرور حماسه‌هایی که ملتی بزرگ با ایمان، ایثار و مقاومت رقم زد. سال‌های جنگ تحمیلی نه تنها در حافظه تاریخی کشور جایگاهی ماندگار دارد، بلکه امروز به عنوان یک ظرفیت مهم فرهنگی و گردشگری نیز مطرح است. گردشگری جنگ یا آنچه در جهان با عنوان گردشگری یادمانی و تاریخی-نظامی شناخته می‌شود، امکانی است برای پیوند نسل امروز با گذشته و بازآفرینی روایت‌هایی که فراتر از خاکریزها و میدان‌های نبرد، پیام‌آور هویت ملی و همبستگی اجتماعی هستند.
ایران با هشت سال مقاومت بی‌نظیر، اکنون میزبان مجموعه‌ای ارزشمند از یادمان‌ها، موزه‌ها، مناطق عملیاتی و آثار دفاع مقدس است که هر یک می‌توانند مقصدی برای گردشگران داخلی و خارجی باشند. مناطقی چون خرمشهر، آبادان، شلمچه، فکه، دهلاویه، طلائیه و هویزه نه فقط جغرافیای جنگ، بلکه جغرافیای عاطفه، ایمان و شهادت‌اند. حضور کاروان‌های راهیان نور در سال‌های اخیر نشان داده است که گردشگری جنگ، تنها بازدیدی ساده از یک مکان نیست؛ بلکه تجربه‌ای عمیق و روحانی است که در کنار روایتگری، موجب انتقال فرهنگ ایثار و مقاومت می‌شود.
از منظر اقتصادی نیز گردشگری جنگ ظرفیت بالایی دارد. ایجاد موزه‌های تخصصی دفاع مقدس در شهرهای مختلف، بازآفرینی مناطق جنگی، تولید محصولات فرهنگی، ساخت فیلم و مستند، و حتی طراحی تورهای ترکیبی (زیارتی-گردشگری جنگ) می‌تواند به توسعه پایدار مناطق جنگ‌زده کمک کند. همان‌گونه که بسیاری از کشورها مانند فرانسه (با یادمان‌های جنگ جهانی اول در وردن) و ویتنام (با تونل‌های کوچی) توانسته‌اند از این میراث تلخ، فرصتی برای رونق گردشگری و انتقال پیام صلح بسازند، ایران نیز می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق این حوزه را توسعه دهد.
در کنار آن، آموزش و تربیت راهنمایان گردشگری جنگ اهمیت ویژه‌ای دارد. راهنمایانی که علاوه بر مهارت روایتگری، با تاریخ شفاهی جنگ و ارزش‌های دفاع مقدس آشنا باشند، می‌توانند تجربه‌ای اثرگذار برای بازدیدکنندگان خلق کنند. همچنین استفاده از فناوری‌های نوین مانند واقعیت افزوده، اپلیکیشن‌های موبایلی و تورهای مجازی می‌تواند به نسل جدید که علاقه‌مند به تجربه‌های دیجیتالی است، کمک کند تا با این بخش از تاریخ ارتباطی ملموس‌تر برقرار کند.
نکته مهم دیگر، بین‌المللی کردن گردشگری جنگ است. دفاع مقدس ایران تنها یک جنگ ملی نبود؛ بلکه صحنه‌ای بود که در آن ملتی در برابر تجاوز ایستاد و از استقلال و هویت خود دفاع کرد. معرفی این روایت به مخاطبان خارجی، به‌ویژه گردشگران فرهنگی، پژوهشگران و دانشجویان تاریخ، می‌تواند زمینه‌ای برای دیپلماسی عمومی و انتقال پیام مقاومت و صلح‌طلبی ملت ایران باشد.
با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد؛ از جمله کمبود زیرساخت‌های اقامتی و رفاهی در مناطق عملیاتی، ضعف تبلیغات و معرفی در سطح بین‌الملل، و نبود یک برنامه جامع بازاریابی گردشگری جنگ. رفع این مشکلات نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های فرهنگی، گردشگری و نهادهای مرتبط با دفاع مقدس است.
هفته دفاع مقدس یادآور این نکته است که جنگ، تنها روایت تلخی و ویرانی نیست؛ بلکه فرصتی برای بازشناسی هویت و تداوم فرهنگ مقاومت است. اگر بتوانیم با نگاهی نو به ظرفیت‌های گردشگری جنگ توجه کنیم، این حوزه نه‌تنها به توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور کمک خواهد کرد، بلکه پلی خواهد شد میان نسل‌های گذشته و امروز؛ پلی که از دل خاکریزها می‌گذرد و به فردایی روشن‌تر پیوند می‌خورد.