پژوهشی جدید با ترکیب شواهد ژنتیکی، بوم‌باستان‌شناسی و باستان‌شناسی، فلات ایران را به عنوان یک منطقه کلیدی جغرافیایی معرفی کرده است که در مراحل اولیه مهاجرت انسان خردمند (هومو ساپینس) از آفریقا نقش مرکزی را ایفا می‌کرده است.
این کشف جدید، نور تازه‌ای بر سفر پیچیده جمعیت‌های انسانی می‌تاباند و درک ما از گسترش گونه خودمان به اوراسیا را به چالش می‌کشد.
این مطالعه با عنوان «فلات ایران به عنوان قطب تجمع انسان خردمند (هومو ساپینس) پس از خروج از آفریقا» در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» Nature Communications منتشر شده و دوره حیاتی بین حدود ۷۰ هزار تا ۴۵ هزار سال پیش را برجسته می‌کند. دوره‌ای که جمعیت‌های انسانی به صورت یکنواخت در اوراسیا پراکنده نشدند و در نتیجه، شکافی در درک ما از محل سکونت آن‌ها در این بازه زمانی وجود دارد.
پروفسور مایکل پترایلیا، یکی از نویسندگان این پژوهش و مدیر مرکز تحقیقات تکامل انسان دانشگاه گریفیث استرالیا، تصویری به مراتب روشن‌تر از این تحرکات اولیه انسان ارائه کرد و گفت: کشفِ فلات ایران به عنوان قطب مهاجرت اولیه انسان، درهای جدیدی را برای کاوش‌های باستان‌شناسی می‌گشاید، درک ما از سفر گونه ما در سراسر قاره‌ها را غنی می‌کند.
پروفسور پترایلیا معتقد است: مطالعه میان‌رشته‌ای ما، دیدگاه منسجم‌تری نسبت به گذشته باستان ارائه می‌دهد و دانش ما را درباره دوره حیاتی بین خروج از آفریقا و تمایز جمعیت‌های اوراسیایی افزایش می‌دهد. فلات ایران به عنوان منطقه‌ای کلیدی پدیدار می‌شود و نیاز به کاوش‌های باستان‌شناسی بیشتری را نشان می‌دهد.
لئوناردو والینی، عضو دانشگاه پادوای ایتالیا نیز گفت: این کشف، دوره‌ای ۲۰ هزار ساله از تاریخ انسان خردمند (هومو ساپینس) خارج از آفریقا را روشن می‌کند، دوره‌ای که در آن با جمعیت نئاندرتال تعامل داشتیم . همچنین رابطه بین جمعیت‌های مختلف اوراسیایی را روشن می‌کند و سرنخ‌های مهمی برای درک تاریخ جمعیت‌شناسی گونه ما در سراسر اروپا، شرق آسیا و اقیانوسیه ارائه می‌دهد.
پروفسور لوکا پاگانی نیز درباره این کشف می‌گوید: کشفِ فلات ایران به عنوان قطب مهاجرت اولیه انسان، درهای جدیدی را برای کاوش‌های باستان‌شناسی می‌گشاید، درک ما از سفر گونه ما در سراسر قاره‌ها را غنی می‌کند و نقش محوری این منطقه را در شکل دادن به تاریخ بشر برجسته می‌کند.
فلات ایران به عنوان قطب سکونت اولیه انسان بوده است. این مطالعه با استفاده از رویکرد ژنتیکیِ نوآورانه‌ای که با مدل‌سازی بوم‌باستان‌شناسی ترکیب شده، نشان می‌دهد فلات ایران منطقه‌ای است که امواج جمعیتیِ ساکن کل اوراسیا از آنجا سرچشمه گرفته‌اند. این منطقه به عنوان زیستگاهی مناسب، قادر به پشتیبانی از جمعیت بزرگ‌تری نسبت به سایر مناطق غرب آسیا بوده است.
مشابهت ژنتیکی در جمعیت‌های باستانی و مدرن نیز، مولفه ژنتیکیِ شناسایی‌شده در جمعیت‌های فلات ایران، بر تمایز بلندمدت آن در این منطقه را تاکید می‌کند که با ماهیت قطب‌بودن این ناحیه سازگار است و نیای ژنتیکیِ اجزاء ژنتیکی‌ای است که از قبل سکونت در فلات را داشته‌اند.
این امضای ژنتیکی به لطف رویکرد جدیدی که ۴۰ هزار سال آمیزش و سایر رویدادهای گمراه‌کننده را تفکیک می‌کند، کشف شد. این ارتباط ژنتیکی اهمیت فلات را به عنوان مکانی محوری برای سکونت اولیه انسان و مهاجرت‌های بعدی برجسته می‌کند.
