سازمان جهانی گردشگری به‌تازگی آمار گردشگران ورودی به ایران در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی را اعلام کرده است. نگاهی به این آمار مشخص می‌کند که گردشگری ایران هنوز نتوانسته به شرایط پیش از همه‌گیری کرونا برگردد و میزان گردشگر ورودی به کشور ۳۷درصد نسبت به دوران پیش از شیوع کووید کاهش داشته است.
براساس آماری که سازمان جهانی گردشگری منتشر کرده ایران در شش ماهه ابتدایی سال گذشته میلادی ۳میلیون و ۱۲۹هزار و ۴۴۹نفر گردشگر ورودی داشته است.
وضعیت نامناسب ایران در زمینه جذب گردشگر و عقب ماندن از رقبای منطقه‌ای، شاید بیش از هر چیز نشان‌دهنده بحران‌هایی باشد که کشور در همین چند سال اخیر در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی با آنها مواجه بوده است. وقایع پاییز ۱۴۰۱، تداوم تنش‌ها با غرب بر سر پرونده هسته‌ای، بالا گرفتن تنش میان تهران و تل‌آویو و اخیرا بحران ناترازی‌ها و قطعی‌های برق، هتل‌ها و تاسیسات گردشگری و تفریحی را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه کرده است.
در یک تحلیل کل‌نگر می‌توان گفت که مجموع موارد ذکر شده، مانع بازگشت گردشگری ایران به سطح پیش از همه‌گیری کرونا شده است و احتمالا نوش‌دارویی که امروز گردشگری ایران به آن نیاز دارد، بیش از هر چیز رفع بحران‌های داخلی و کاهش تنش‌های دیپلماتیک باشد.
تبعات رکود گردشگری کشور
چنانچه بخواهید نتایج وارد نشدن گردشگر خارجی و اثرات رکود صنعت توریسم کشور را به روشنی حس کنید، کافی است سری به شهر یزد بزنید. این شهر که به‌عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور محسوب می‌شود و بافت تاریخی آن به ثبت جهانی رسیده است، امروز با رکودی کم سابقه مواجه است.
صاحب یکی از اقامتگاه‌های شاخص بومگردی در یزد درخصوص وضعیت گردشگری شهر یزد به «جهان‌صنعت» گفت: به جز در تعطیلات عید نوروز، هیچ زمان دیگری ظرفیت اقامتگاه به طور کامل پر نمی‌شود و در این فصول کم مسافر هم مدت‌هاست که به سبب کمبود گردشگر ورودی با مشکل مواجه هستیم.
وی میزان گردشگران ورودی به یزد را بسیار محدود دانسته و ابراز داشت: من و برادرم برای خرید و مرمت این خانه تاریخی و تبدیل آن به بومگردی میلیاردها تومان هزینه کردیم اما اکنون ناچاریم که این رکود ادامه‌دار را تحمل کنیم.
گلایه از رکود گردشگری و کم بودن تعداد گردشگران ورودی به ایران اما محدود به شهر یزد نیست و در اصفهان و شیراز هم دیگر نمی‌توان جمعیت انبوه گردشگران حاضر در کنار جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این شهرها را دید. حتی می‌توان کاهش فروش صنایع‌دستی در اصفهان و تبدیل شدن فروشگاه‌های صنایع‌دستی به محلی برای فروش سوغات یا صنوف نامرتبط را نیز نتیجه همین رکود در عرصه گردشگری ورودی دانست.
درخصوص رکود گردشگری کشور امیرحسین حبیب‌زاده، راهنمای تور و استاد دانشگاه می‌گوید که پیش از سال ۱۳۹۸، تور‌های متعدد با حجم انبوهی از گردشگران اروپایی را برای ایام نوروز و سایر مناسبت‌های ملی و بازدید از بنا‌های تاریخی ایران مدیریت می‌کرد ولی امسال برای شب یلدا، فقط یک تور و آن هم با دو گردشگر ایرانی عازم کویر لوت داشت و بس.
تاثیر هشدار کشورها بر افول گردشگری
نگاهی به اخبار منتشر شده مشخص می‌کند که از ابتدای سال جاری، ۱۶ کشور از قاره اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه به اتباع خود توصیه کرده‌اند که به ایران سفر نکنند یا چنانچه در ایران هستند به سرعت خاک این کشور را ترک کنند.
براساس گزارشی خبری که اخیرا منتشر شده طی ۹ماه اخیر، دولت کشور‌های فرانسه، هلند، اسپانیا، پرتغال، کانادا، انگلیس، آمریکا، نیوزیلند، ایرلند، هند، دانمارک، سنگاپور، آلمان، سوییس، هنگ‌کنگ و ژاپن یا در وب‌سایت وزارت‌خارجه‌شان یا در اعلام رسانه‌ای به اتباع خود درباره سفر یا تداوم اقامت در ایران هشدار داده‌اند. در وب‌سایت وزارت‌خارجه هفت کشور هلند، کانادا، انگلیس، آمریکا، نیوزیلند، ایرلند و هنگ‌کنگ، هشدار سفر به ایران با رنگ قرمز یا در سطح چهار که بالاترین سطح هشدار سفر خارجی است، مشخص شده است. در وب‌سایت اغلب کشورها از این فهرست ۱۶گانه، علت هشدار سفر به ایران به تنش‌های منطقه‌ای گره خورده است.
نگاهی به آمار جهانی گردشگری
در بخش انتهایی این گزارش اما قصد داریم که چالش‌های گردشگری ایران را کنار گذشته و به بررسی آمار گردشگری در جهان بپردازیم تا متوجه شویم که مسیر صنعت گردشگری در حالی که ایران در آن توفیق چندانی نیافته، چگونه است.
نگاهی به آمار جهانی مشخص می‌کند که در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۴، حدود 1/1میلیارد گردشگر به صورت بین‌المللی سفر کرده‌اند و صنعت گردشگری جهان به ۹۸درصد از سطح پیش از همه‌گیری رسید.
چهار سال پس از شیوع ویروس کرونا که گردشگری جهانی را به تعطیلی کشاند، گزارش‌ها از بهبود قابل‌توجه این صنعت حکایت دارد، به‌طوری‌که بیشتر مناطق از نظر تعداد گردشگران ورودی در بازه زمانی ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴ از ارقام سال ۲۰۱۹ فراتر رفته‌اند. گزارش سازمان گردشگری ملل متحد همچنین نشان می‌دهد که درآمدهای گردشگری بین‌المللی رشد چشمگیری داشته و بیشتر مقصدها افزایش دو رقمی نسبت به سال ۲۰۱۹ را ثبت کرده‌اند.
در این میان خاورمیانه با ۲۹درصد رشد نسبت به دوران پیش از همه‌گیری، همچنان شاهد رشد بی‌سابقه‌ای در این دوره بوده است، در حالی که اروپا با یک درصد رشد و آفریقا با رشد ۶درصد، از سطح سال ۲۰۱۹ فراتر رفته‌اند.
قاره آمریکا نیز توانسته ۹۷درصد از تعداد گردشگران ورودی پیش از همه‌گیری خود را بازیابی کند. آسیا و اقیانوسیه به ۸۵درصد از سطح ۲۰۱۹ رسیدند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۳ تنها ۶۶درصد بود. این منطقه از زمان بازگشایی به سفرهای بین‌المللی در سال ۲۰۲۳، بهبودی تدریجی را تجربه کرده است.
براساس داده‌های موجود، در ۳۵کشور، درآمدهای گردشگری بین‌المللی در ۸ تا ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۴ از سطح پیش از همه‌گیری فراتر رفتند و بسیاری از آنها رشد دو رقمی نسبت به سال ۲۰۱۹ را ثبت کردند.
در میان بهترین عملکردها از نظر درآمد، صربستان، پاکستان، رومانی، ژاپن، پرتغال، نیکاراگوئه و تانزانیا قرار داشتند.
