در حالی که عربستان سعودی به‌تازگی گونه‌ای گل با عنوان «رز طائف» را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانده است، ایران نیز پرونده‌ی ثبت جهانی «آیین گلاب‌گیری و سنت‌های اجتماعی و فرهنگی وابسته به آن» را تنظیم و برای بررسی به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ارسال کرده است.
به گزارش چمدان خبر، ایران با بیش از ۳۰ هزار هکتار سطح زیر کشت گل محمدی، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده این گل ارزشمند در جهان شناخته می‌شود و بر اساس مطالعات علمی و منابع تاریخی، خاستگاه اصلی گل محمدی نیز همین سرزمین است.
تمرکز پرونده ایران بر آیین، نه صرفاً گیاه
علیرضا عبدالله‌زاده، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کاشان، در گفت‌وگویی با خبرنگاران، با اشاره به ثبت جهانی «رز طائف» توسط عربستان گفت: آنچه عربستان در یونسکو ثبت کرده، یک گونه‌ی گل است که ارتباط مشخصی با گل محمدی ایرانی ندارد. در حالی که پرونده‌ای که ایران ارائه داده، بر محور آیین گلاب‌گیری و سنت‌های اجتماعی و فرهنگی وابسته به آن تنظیم شده است.
او تأکید کرد: این پرونده صرفاً درباره کشت گل نیست، بلکه مجموعه‌ای از عناصر فرهنگی و اجتماعی را شامل می‌شود؛ از دیگ‌های سنتی گرفته تا باورهای مذهبی و مراسم آیینی که طی قرن‌ها در منطقه نهادینه شده‌اند.
ثبت مشترک در چند شهرستان کشور
به گفته عبدالله‌زاده، این پرونده به‌صورت مشترک با چند شهرستان کشور که آیین گلاب‌گیری در آنها رواج دارد، از جمله قمصر، نیاسر و برزک، دنبال می‌شود.
وی افزود: برخلاف ثبت صرف یک گل، آیین گلاب‌گیری کاشان مجموعه‌ای از رفتارهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را در برمی‌گیرد که از ارزش‌های بالای فرهنگی برخوردار است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی کاشان خاطرنشان کرد: آیین گلاب‌گیری تنها به جنبه کشاورزی محدود نمی‌شود. این آیین با سنت‌های مذهبی از جمله شست‌وشوی خانه خدا با گلاب، ارتباطی عمیق دارد و همین ویژگی‌هاست که ارزش ثبت جهانی آن را دوچندان می‌کند.
محدودیت سهمیه ثبت جهانی و اولویت‌بندی آثار
عبدالله‌زاده در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد که هر کشور سهمیه‌ی محدودی برای ارسال پرونده به یونسکو دارد و به همین دلیل، اولویت‌بندی آثار در سطح ملی ضروری است.
او توضیح داد: ایران نمی‌تواند هر سال چندین اثر را ثبت جهانی کند. معمولاً تنها یک یا دو پرونده پذیرفته می‌شود. برای مثال، مسجد آقابزرگ و تپه‌های باستانی سیلک از جمله پرونده‌هایی هستند که در سال‌های آینده در دستور کار قرار دارند.
وی افزود: ثبت جهانی آیین گلاب‌گیری کاشان می‌تواند جایگاه این شهرستان را در عرصه‌ی گردشگری بین‌المللی ارتقا دهد و زمینه‌ساز توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی منطقه شود. این آیین هر ساله با حضور گسترده گردشگران داخلی و خارجی برگزار می‌شود و میراث زنده‌ای است که باید به جهانیان معرفی گردد.
پرونده‌ای با جنبه ملی
در همین زمینه، عباس تراب‌زاده، کارشناس ثبت اداره میراث‌فرهنگی کاشان نیز گفت: پرونده ثبت جهانی آیین گلاب‌گیری مختص کاشان نیست و جنبه‌ی ملی دارد. حدود چهار سال پیش، تیمی از وزارت میراث‌فرهنگی برای تدوین این پرونده به کاشان آمد و در کنار کارشناسان محلی، تحقیقات میدانی در قمصر، نیاسر و مجموعه‌های سنتی مانند کارخانه پدر گلاب ایران انجام داد.
او افزود: محور کار کاشان بود، اما پرونده با عنوان میراث فرهنگی ایران تهیه شده است و قرار نیست فقط به نام یک شهر ثبت شود. این آیین علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، دارای ارزش‌های فرهنگی و مذهبی است و ریشه در هویت ایرانی دارد.
تراب‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: پرونده گلاب‌گیری ایران آماده و به وزارت میراث ارسال شده، اما نتیجه نهایی هنوز اعلام نشده است. امیدواریم با پیگیری‌های لازم، این آیین که نمادی از پیوند انسان، طبیعت و فرهنگ ایرانی است، به نام ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شود.