عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی و گردشگری گفت: مفهوم گردشگری در کشور به اشتباه به اقتصاد زودبازده محدود شده است، که این امر موجب آسیب به صنعت زیارت و گردشگری استان خراسان رضوی می‌شود.
سیدمحمد بهشتی، در سمیناری که به مناسبت هفته گردشگری با موضوع «خراسان تمدنی، مقاصد گردشگری و تحول پایدار» در محل فرهنگسرای جهاددانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد، در پیام ویدئویی خود اظهار کرد: استان خراسان رضوی نقش بسیار پررنگی در تغییر گفتمان و رویکرد نسبت به گردشگری به سمت زیارت دارد و این همان نقش ملی خراسانی‌ها در حوزه گردشگری است. در خراسان، نه تنها حرم امام رضا(ع)، بلکه کل استان خراسان می‌تواند موضوع زیارت باشد و این شامل تمام اماکن مربوط به منابع طبیعی، میراث فرهنگی و محل رویدادهای مهم تاریخی همچون شهرهای نیشابور و سبزوار می‌شود که می‌توانند در حوزه زیارت قرار بگیرند.
وی افزود: وقتی صحبت از گردشگری در خراسان می‌شود باید به این نکته توجه شود که قطعا گردشگری با مفهوم زیارت معنا پیدا می‌کند؛ البته زیارت تفاوت ماهوی با کلمه گردشگری دارد. مقصد زیارت دیدار و ملاقات با افراد شریف و بزرگ است و طبیعتا کسی که به محضر صاحب محضر می‌رود، خاضعانه و خاشعانه گام برمی‌دارد و خود را صاحب محضر نمی‌داند، چراکه صاحب محضر کسی است که زائر به زیارتش می‌رود.
عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی و گردشگری بیان کرد: اگر بخواهیم به طور طبیعی و بنا بر تجربه زیسته خود مثال بزنیم، از خراسان و زیارت امام رضا(ع) نمونه خواهیم آورد، چراکه در این مکان است که ما درک می‌کنیم زیارت چه معنایی دارد. البته زیارت فقط شامل حال حضرت علی‌بن‌موسی الرضا(ع) نمی‌شود، چراکه اگر بخواهیم با هر چیزی ملاقات داشته باشیم، می‌بایست از مسیر زیارت ارتباط برقرار کنیم. یعنی اگر گردشگری در سرزمین ما بخواهد معنا یابد و اثرات مثبت و مفید فایده‌ای داشته باشد و همچنین باعث اعتلا و ارتقای جامعه شود، لازم است که حتما از جنس زیارت باشد.
بهشتی با اشاره به مأموریت استان خراسان رضوی در امر گردشگری زیارت، گفت: شاید در برخی صحنه‌های دیگر بیان مفهوم زیارت سخت باشد، به طور مثال در بازدید از یک شهر اگر مفهوم زیارت را اطلاق کنیم، فهم چندان راحتی ندارد اما در ذهنیت همه افراد از آن جهت که حتما یک بار به خراسان و شهر مشهد و زیارت امام رضا(ع) آمده‌اند، مفهوم زیارت به این سفر را ادراک می‌کنند و از این جهت است که استان خراسان رضوی می‌تواند مسئولیت مهمی را بر عهده گیرد و آن این است که مفهوم گردشگری زیارت را به آگاهی عمومی برساند و الگویی از کیفیت این نوع گردشگری ارائه دهد که برای دیگران قابل پذیرش و الگو قرار گیرد. این کیفیت به نحوی است که می‌تواند در تمام زمینه‌ها ارتباط برقرار کند.
وی با بیان اینکه اگر به حقیقت زیارت پی ببریم، درخواهیم یافت که هر نوع دیگر گردشگری جز زیان نخواهد بود، افزود: البته ممکن است در این مسیر برخی سود ببرند، اما قطعا افراد زیادی، به‌ویژه جامعه ایران، آسیب خواهند دید. توسعه گردشگری به معنای اینکه گردشگر صاحب محضر است، باعث ضرر بسیاری به شهرهایی مانند مازندران شده است. در واقع، رواج این الگو از گردشگری، علی‌رغم برخورد طبیعی جامعه زائر با امام رضا (ع)، آسیب‌های جدی به کل کشور وارد خواهد کرد.
عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید بر نقش ملی استان خراسان در گردشگری زیارت، بیان کرد: باید این نقش مهم بازشناسی شود و در تحلیل‌های مختلف وارد شود. این همان نقش تاریخی خراسان است که هر زمان کشور ما از جانب غرب مورد تهاجم قرار می‌گرفت، این خراسان بود که احیاکننده دوباره فرهنگ ایرانی بوده است. در اینجا باید گفت که مفهوم گردشگری نیز مورد تهاجم قرار گرفته است و متاسفانه در عصر جدید، فهم ما نسبت به گردشگری دچار انحراف شده است.
بهشتی اظهار کرد: ما درکی از مفهوم زیارت در نسبت با بحث گردشگری نداریم و به همین سبب در مفهوم زیارت با پدیده‌هایی مثل زائر و میزبان طرف هستیم. در صورتی که در مفهوم رایج گردشگری در جهان، ما با شخصی مواجه هستیم که به قصد خرید خدماتی، قصد دارد دیدنی‌های یک سرزمین را به محضر خود بیاورد و آن کشور دیدنی به عنوان خدمات‌دهنده، خدمات خود را می‌فروشد که متاسفانه ما نیز به این مفهوم گردشگری برای یک اقتصاد زودبازده اکتفا کرده‌ایم و این موضوع زیان‌آور است.
وی با تأکید بر اینکه ارائه چنین مفهومی از گردشگری باعث ناپایداری آن می‌شود، تصریح کرد: این مدل از گردشگری به راحتی تحت تأثیر تغییرات قرار می‌گیرد و بازارش از رونق می‌افتد. در حالی‌که بازار زیارت در هر شرایطی مصون از این تغییرات باقی می‌ماند و همیشه رونق دارد. بنابراین، لازم است که با چنین نگاهی به مفهوم گردشگری توجه کنیم تا بتوانیم گردشگری استان خراسان را احیا کنیم و ارتقا دهیم.