نوروز از مهم‌ترین جشن‌های فرهنگی ایران و منطقه، فرصتی طلایی برای توسعه گردشگری است. با توجه به ویژگی‌های خاص این رویداد و گرد آمدن گردشگران داخلی و خارجی در این زمان، مدیریت صحیح گردشگری نوروز می‌تواند به رونق صنعت گردشگری و حفظ هویت فرهنگی کمک کند. اما بایدها و نبایدهای گردشگری نوروز چیست؟
دکتر محسن قادری، فعال گردشگری: نوروز، یکی از پرترددترین زمان‌ها در ایران است. برای جلوگیری از ترافیک و ازدحام، باید برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای حمل‌ونقل عمومی، ویژه‌تر از قبل انجام گیرد. این برنامه شامل افزایش تعداد قطارها، اتوبوس‌ها و پروازها و ایجاد سامانه‌های اطلاع‌رسانی مناسب است.
بهبود کیفیت خدمات در هتل‌ها، رستوران‌ها و مکان‌های تفریحی به ویژه در مقاصد گردشگری پرطرفدار در گردشگری نوروز ضروری است. علاوه بر این، توجه به نظافت و بهداشت عمومی در این ایام هم اهمیت بسیار دارد.
با توجه به حجم بالای گردشگران، توجه به امنیت گردشگران اعم از امنیت جاده‌ها، امنیت محیط‌های گردشگری و کنترل دقیق فضاهای عمومی هم اهمیت ویژه دارد. این امر همچنین شامل امنیت بهداشت در مکان‌های عمومی و گردشگری است.
معرفی برنامه‌ها و جشن‌های خاص نوروزی که فرهنگ و سنت‌های ایرانی را ترویج می‌کند، می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را جذب آداب و سنت‌های ایرانی کند. این آداب همچون جشن‌ها و نمایش‌های موسیقی و رقص‌های آیینی، نمایش‌های سنتی و بازدید از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی ویژه است.
استفاده از اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های آنلاین برای رزرو بلیط، اقامتگاه‌ها و تورهای ویژه نوروزی نیز به گردشگران کمک می‌کند تا تجربه راحت‌تری در سفرهای خود داشته باشند. همچنین، این ابزارها می‌توانند به مدیریت بهتر اطلاعات و امکانات در ایام پیک سفر کمک کند.
رعایت اصول گردشگری پایدار در نوروز هم اهمیت بسیار دارد. حفاظت از محیط زیست، توجه به مدیریت پسماند و جلوگیری از آسیب به منابع طبیعی، مخصوصاً در طبیعت‌گردی و بازدید از پارک‌های ملی و مناطق طبیعی باید مدنظر قرار بگیرد.
سازماندهی تورهای خاص نوروزی به مقاصد کمتر شناخته شده هم می‌تواند به توزیع ترافیک گردشگران در سطح کشور کمک کند و جاذبه‌های ناشناخته را به نمایش بگذارد.
اما چه اقداماتی در ردیف نبایدهای سفرهای نوروزی ومدیریت سفر در این دوره پرحجم از گردشگران و مسافران است؟
تعداد زیاد گردشگران در برخی مناطق می‌تواند به منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی آسیب برساند. به همین دلیل باید از جذب بیش از حد گردشگران به مقاصد خاص جلوگیری شود و تلاش شود تا ترافیک گردشگری در مقاصد مختلف بصورت متوازن توزیع شود.
در تعطیلات نوروزی، کمبود منابع انسانی و خدمات سطح پایین ممکن است باعث نارضایتی گردشگران شود. بنابراین، نباید به بهانه شلوغی و تعطیلات، از کیفیت خدمات کاسته شود. کاستن از خدمات مناسب به گردشگران به بدنامی صنعت گردشگری کشور منجر می شود.
مسافران نوروزی باید بدانند که در طول سفرهای خود نباید به مراسم و آیین‌های سنتی و فرهنگی مقاصد گردشگری آسیب وارد کنند. نمایش و معرفی صحیح و محترمانه فرهنگ و آداب نوروزی به گردشگران اهمیت بسیار دارد و نباید از این فرصت برای تجاری‌سازی و کمرنگ کردن هویت فرهنگی استفاده شود.
همچنین به دلیل تقاضای بالای خدمات گردشگری در این دوره از اوج سفرها، نیروی انسانی و راهنمایان گردشگری باید به درستی آموزش و آماده‌سازی شوند. چون بدون آموزش و آماده‌سازی صحیح، احتمال کاهش کیفیت خدمات و نارضایتی گردشگران افزایش می‌یابد.
تمرکز صرف بر مقاصد معروف و پرطرفدار گردشگری همچون تهران، شیراز، اصفهان و یزد، باعث فشار بیشتر به این مناطق می‌شود. بنابراین نباید این مناطق به عنوان تنها مقاصد گردشگری کشور معرفی شوند و باید به مناطق کمتر شناخته شده نیز توجه شود تا گردشگر به‌طور یکنواخت در سراسر کشور توزیع شود.
در تعطیلات نوروزی، افزایش تعداد گردشگران به طبیعت و مناطق تاریخی می‌تواند منجر به آلودگی و تخریب محیط زیست شود. پس نباید از موضوعاتی همچون حفاظت از محیط زیست، حفظ منابع طبیعی، و مدیریت پسماند غافل شد.
نتیجه آن که نوروزف فرصتی منحصر به‌فرد برای توسعه گردشگری در ایران است که با برنامه‌ریزی صحیح و مدیریت مناسب، می‌توان از این ایام به بهترین نحو برای رونق صنعت گردشگری بدون آنکه هویت فرهنگی و منابع طبیعی کشور آسیب ببیند بهره برد. بنابراین، باید توجه ویژه به اصول پایداری، امنیت، کیفیت خدمات و توزیع متوازن گردشگران تقویت شود.
