چمدان خبر- امروزه از صنعت گردشگری به عنوان یکی از شاخه های اقتصاد جهانی یاد می شود. صنعتی رو به توسعه که در همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و… می تواند نقش آفرینی داشته باشد. در این میان ظرفیت صنعت گردشگری می تواند فرصتی برای درآمدزایی نامحدود و رو به توسعه باشد به ویژه برای کشورهایی که بیش از اندازه اقتصاد آنها وابسته به نفت است. از این رو صنعت گردشگری تجارت پر سودی است که کافیست اهمیت آن را سیاستگذاران و برنامه ریزان در کشور بیش از همیشه درک کنند. در همین راستا گفت و گویی با حجت الاسلام و المسلمین دکتر اخلاقی نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی داشتیم که در ادامه می خوانید.
آقای دکتر اخلاقی، یکی از صحبتهایی که همیشه مطرح می شود این است که ظرفیت گردشگری می تواند ما را از وابستگی به نفت نجات بدهد اما به نظر می رسد سیاست ها و برنامه های مدونی در این زمینه وجود ندارد. دلایل این مساله را چه می دانید؟
واقعیت این است که در دنیا، گردشگری به عنوان یک صنعت پیشران مطرح می شود و خیلی از کشورها که اقتصاد برای آنها مهم است به گردشگری رو آورده اند. در کشور ما به راحتی گردشگری می تواند جایگزین وابستگی دولت به نفت شود. ببیند چون مقابل ما همیشه استکبار جهانی بوده است که نفت را در اختیار دارد، با بالا و پایین بردن قیمت نفت اقتصاد ما را تحت تاثیر قرار می دهد. گردشگری در این شرایط می تواند ظرفیت بسیار خوبی برای جایگزینی نفت باشد. کشور ما ظرفیت های گردشگری بسیاری دارد. مثلا اگر کویر ایران در اختیار کشورهای عربی باشد چقدر گردشگر جذب می کنند و از آن بهره می برند یا اگر جنگل های شمال را در اختیار داشتندو… با در نظر گرفتن تمدن و مهمان دوستی که مردم ایران دارند، نقطه به نقطه این کشور ظرفیت گردشگری دارد.
اما اینکه ما چگونه باید از این ظرفیت استفاده کنیم، برنامه توسعه هفتم رویکرد مثبتی به گردشگری دارد و این مساله مهمی است. امروز باید در حوزه متولیان امرگردشگری روحیه و رویکرد توجه به این ظرفیت را به وجود بیاوریم. به وزیر میراث فرهنگی و گردشگری نیز که در کمیسیون فرهنگی حضور یافت این نکات را منتقل کردیم و ایشان وعده هایی دادند.
البته موضوع گردشگری از سویی دیگر نیز سیاسی است و کشور ما در معرض اتهام های مختلفی متاسفانه قرار دارد که با وجود بی پایه و اساس بودن، حجم این تبلیغات منفی در این زمینه اثرگذار است. اما امیدواریم با پشتوانه برنامه هفتم توسعه و شروطی که برای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری گذاشتیم، به امید خدا در دوره جدید توجه به عرصه گردشگری بیشتر شود و از این ظرفیت بهتر استفاده کنیم.
بخش خصوصی به نظر شما چه اندازه در این زمینه می تواند اثرگذار باشد؟
اعتماد به بخش خصوصی می تواند جبران کم کاری ها در این زمینه باشد. دولتها نباید نقش متولی گری داشته باشند بلکه باید سیاستگذاری، نظارت و ایجاد ظرفیت برای بخش خصوصی همکاری داشته باشند. نباید خود را رقیب بخش خصوصی در بخشهای مختلف از جمله گردشگری بدانند. یکی از ضعفهای ما همین است که اصرار داریم دولت از بخش خصوصی پیشتیبانی کند. دولت باید فضای کسب و کار بخش خصوصی را مهیا کند.
در دوره هایی از زمان، توسط دولت های سابق تسهیلاتی در زمینه سفر به مردم داده می شد مانند بنزین سفر یا یارانه سفر و… که دیگر کم و یا اجرا نشد. با توجه به گران بود سفر این اقدامات می توانست هم برای مردم کمک کننده باشد و منجر به افزایش سفر شود و هم به چرخه اقتصاد کشور کمک کند. مجلس برنامه ای در این زمینه دارد؟
متاسفانه گاهی به انسان و تمام ابعاد نیازهای او توجه نمی شود. در برخی کشورها به انسان به عنوان نیروی کار توجه می شود که این نگاه نیز به ایران منتقل شده است. در حالی که انسان مجموعه ای از مسائل است و بخشی از وجود او باید برای تامین مسائل اقتصادی باشد و بخش دیگری نیازهای روحی و روانی انسان است. حتی در ادبیات ما این مساله را داریم که اگر می خواهید کسی را بشناسید با او همسفر شوید. این نگاه در کشور ما دچار نشیب و فرازهایی شده است و دولتهای مختلف رویکردهای متفاوتی در این زمینه داشته اند. تلاش می کنیم در مجلس دوازدهم نگاه جامعی به نیازهای انسان داشته باشیم. با وجود گرفتاری های اقتصادی، ایجاد زمینه هایی برای سفر رفتن به ویژه برای خانواده ها می تواند در زمینه نیازهای روحی و روانی خانواده اثرگذار باشد. هزینه ها را بتوانیم کاهش بدهیم مانند مجموعه شما که در اقامت 24 تلاش می کند هزینه ها را در بخش های مختلف کاهش بدهد، برای مردم تسهیل کننده باشد. بخشی را هم دولت موظف به انجام است. به عنوان مثال بحث دو روز تعطیلی که هنوز پرونده آن در مجلس باز است یکی از اهداف آن فرصت با هم بودن بیشتر خانواده ها و زمینه تفریح بیشتر است.
آقای دکتر، در زمینه مشهد و ظرفیتهای گردشگری آن شما نگاه شما چیست؟
زمانی به دوستان این مساله را مطرح کردم که اگر دولت بودجه مشهد را هم قطع کند، مشهد می تواند به دولت هم کمک کند. اگر آمار گردشگران و زائرانی را که به مشهد سفر می کنند در نظر بگیریم به خوبی نشان دهنده این مساله است. که البته نیازمند مدیریت قوی است. هر سه یا چهار سال یکبار، جمعیت ایران وارد مشهد می شوند و می روند. ضمن احترام به رانندگان تاکسی، ما اختیار مسافران و گردشگران را به رانندگان تاکسی داده ایم که تعیین کنند یک زائر یا گردشگر کجا اقامت کند یا تفریح برود یا حتی خرید کند. حال اینکه در استان مدیریت های متنوعی داریم. یکی از زمینه هایی که می تواند این بحث را تقویت کند ایجاد فضایی است که هماهنگ کننده مجموعه های خصوصی و دولتی باشد. مشهد، ظرفیت بسیاری در حوزه گردشگر و زائر دارد اما از آن استفاده مطلوب نمی شود، نه در عرصه فرهنگی و نه اقتصادی. هنوز بازار سوغات مشهد در اختیار کشورهای دیگر است که این یکی دیگر از ضعفهاست. گردشگری سلامت نیز از مصادیق دیگر گردشگری است که نتوانسته ایم از آن استفاده کنیم.
